In Nederland zijn de mogelijkheden om aan de universiteit in het Engels te studeren en doceren, de voorbije decennia bijna ongeremd uitgebreid. In Vlaanderen zijn die mogelijkheden door een striktere wetgeving beperkter gebleven. In Nederland wordt nu vanuit meerdere hoeken gepleit voor een inperking van de mogelijkheden om in de academische wereld van het Engels gebruik te maken. In Vlaanderen wordt daarentegen steeds meer druk gezet op de door de pleitbezorgers van meer Engels als verstikkend ervaren regelgeving.

De laatste jaren wordt die druk in Vlaanderen steeds verder opgevoerd. Om de zoveel tijd wordt bij de opening van een nieuw academisch jaar gepleit voor het versoepelen van de regels met de argumenten die we stilaan kennen, zoals de concurrentiepositie internationaal versterken en buitenlands talent aantrekken. Of publiceren wetenschappers een memorandum of rapport waarin hetzelfde pleidooi uitvoerig onderbouwd wordt. Er worden dan voorstellen gedaan om de beperkingen te versoepelen en tegelijk ook het Nederlands voldoende te blijven beschermen. Dat laatste is uiteraard een zoethoudertje, want je kunt er donder op zeggen dat bij een politieke tegemoetkoming aan de verlangens van de academische wereld de honger naar meer Engels helemaal niet gestild zal zijn en het gestook om de nog steeds verstikkende beperkingen te versoepelen of op te heffen, enkele jaren later opnieuw begint.

Dat staat in schril contrast met het debat dat vandaag in Nederland over de positie van het Engels en het Nederlands aan de universiteiten gevoerd wordt. Daar is nu ook bij de minister van Onderwijs het besef doorgedrongen dat het Engels in de loop van de voorbije decennia een veel te grote ruimte ingenomen heeft, er aan de Nederlandse universiteiten veel te veel buitenlandse studenten (in het Engels) studeren met als gevolg dat de woningmarkt in de studentensteden kreunt onder een onhoudbare druk. Er komt steeds meer draagvlak om het Nederlands weer meer plaats te geven en sommige opleidingen die op het Engels overgeschakeld zijn, te verplichten naar het Nederlands terug te keren. En dat creëert uiteraard weer onrust bij nogal wat buitenlandse docenten en studenten, die vrezen te moeten verhuizen of onder dwang Nederlands te moeten leren. Sommigen voelen zich nu ongewenst in Nederland, ervaren discriminatie en vinden het oneerlijk dat ze twee vreemde talen (Engels én Nederlands) zullen moeten leren om als wetenschapper in Nederland te mogen blijven werken, terwijl de Nederlanders zelf alleen maar Engels hoeven te leren.

Uiteraard is het laatste woord hierover nog lang niet gezegd. Ik ben benieuwd naar de maatregelen die de nieuwe Nederlandse regering zal nemen om de positie van het Nederlands aan de universiteiten voor het eerst sinds decennia opnieuw te versterken. En naar het effect daarvan op de discussie over diezelfde problematiek in de Vlaamse universitaire en politieke ruimte.

Contact: peter.debrabandere@scarlet.be

Dit artikel werd gepubliceerd in Neerlandia 2023-4. Bekijk de inhoud van dit nummer.

Naar boven