‘k bender ik g’heel gerust in;
wa weete kik dervan?

.

Eerst nog dit …

Steeds meer Engels theater
Hoofdredacteur Peter Debrabandere verwondert zich over het toenemend aantal Engelstalige theatervoorstellingen door Nederlandse en Vlaamse gezelschappen voor Nederlands en Vlaams publiek. Hij verwijst naar de argumenten hiervoor worden genoemd in een reeks artikelen in De Standaard, zoals de toegenomen internationalisering van de theateropleidingen en het bevrijdende karakter van het Engels. Er is niets op tegen dat er niet alleen Nederlandstalig toneel opgevoerd wordt ten behoeve van expats, maar dat Nederlandstalige gezelschappen het Engels boven het Nederlands verkiezen bij opvoeringen die voor Nederlandstalig publiek bedoeld zijn, stemt toch op z’n minst tot nadenken.
Lees verder

Acteren doe je voor een publiek, niet voor jezelf

“Ik ben de laatste neerlandofiel van het huis”

De Vlaamse Lieven Vandenhaute maakt sinds 2010 het razend populaire radioprogramma Nieuwe feiten op Radio 1. Zo langzamerhand wordt hij geïdentificeerd met het programma, dat ook veel trouwe luisteraars in Nederland kent. Ludo Beheydt gaat met hem in gesprek over de Nederlandse taal, zijn band met Nederland en zijn bewondering voor Gerard Reve.

“Die mengeling van plechtstatige, bijna Bijbelse taal en daarin dan die platvloerse woordenschat, dat is toch bijna een Mattheuspassion van de taal!

Zien, kijken, filmen

Retrospectieve Johan van der Keuken

Van oktober 2024 tot en met februari 2025 organiseert het internationaal filmtijdschrift Sabzian in Brussel, een volledige retrospectieve van Johan van der Keuken (1938-2001) in het Belgische filmmuseum CINEMATEK. Filmmaker Gerard-Jan Claes neemt ons aan de hand van de werkwoorden zien, kijken, filmen mee naar het leven en werk van de Nederlandse filmmaker, fotograaf en auteur.

Een documentairemaker kan nooit pretenderen de werkelijkheid weer te geven

Meer informatie over de tentoonstelling

“Wij hebben de zekerheid dat wij niet verstaan en niet verstaan worden”

De Stichting Jacob Israël de Haan besteedde de maand juni volop aandacht aan de 100e sterfdag van de schrijver, die niet lichtvoetig door het leven ging. Tine Nederveen, die promoveerde op de taal in werk van Jacob Israël de Haan, behandelt in dit artikel het proefschrift dat hij in 1916 als aankomend jurist schreef en dat beschouwd kan worden als een fundamentele reflectie op taal. Een wake-upcall noemt ze het omdat De Haan ons bewust wilde maken van de kracht van de taal als een machtig uitdrukkingsmiddel.

Maar, wat bedoelt De Haan nu eigenlijk met een zuivere en logische taal?

De vreugde van Vlaanderen

Bart Lijdsman neemt ons vanaf station Antwerpen Centraal mee naar de mooiste straat van Antwerpen: De Cogels-Osylei met prachtige art-nouveaupanden. Maar ook op de wandeling ernaartoe zijn er veel bezienswaardigheden.

Een paardentram startte er met een dienst naar Antwerpen-Centrum

Kleine gedichtjes, grootste liederen

Priester-dichter Guido Gezelle (1830-1899), van wie we in 2024 de 125-jarige sterfdag herdenken, was al bij leven een grote inspirator voor menig componist. Tot vandaag worden zijn teksten aangewend om er muziek op te zetten. Ruim 750 componisten deden dat. Een daarvan was Catharine Van Rennes, die volgens de Gezelle Gezongen Databank met haar Negentien Kleengedichtjes op een verdienstelijke zeventiende plaats staat. Bart Vandekerkhove is voorzitter van de Guido Gezellekring en hij schrijft over de ontstaansgeschiedenis van deze liedbundel, die meer dan zeventig herdrukken kreeg.

Was het nu Hugo Verriest of waren het Stijn Streuvels of Caesar Gezelle die de liederen van Catharina Van Rennes voor het eerst mochten aanhoren?

Van Vlaanderen naar Suriname

Wie had gedacht dat een Vlaamse hogeschool en een Zuid-Amerikaans land als Suriname een vruchtbare samenwerking zouden opbouwen op het gebied van taal en onderwijs? In een wereld waar meertaligheid steeds belangrijker wordt, heeft de samenwerking tussen Thomas More en Suriname aangetoond hoe academische partnerschappen kunnen leiden tot concrete verbetering in taalonderwijs, logopedie en onderzoek. Kirsten Schraeyen neemt ons in haar artikel mee op een reis langs de ontwikkeling van deze unieke samenwerking waarin taal geen barrière is, maar een brug naar een betere wereld.

Kortom, de samenwerking met Suriname biedt Vlaamse studenten unieke leermogelijkheden op het gebied van taal en cultuur

Column | In dialoog

Als studente maakte de Roemeens-Nederlandse auteur Mira Feticu kennis met de theorie van Michail Bachtin over de roman. Maar pas in de laatste jaren integreert ze Bachtin volledig in haar denken. Hij is een van de mensen die ze in haar hoofd hoort praten. Tenminste, dat denkt ze. En dat is een van Bachtins theorieën: dat we permanent in dialoog met iemand zijn, in ons hoofd. De theorie van het dialogisme.

Woke en antiwoke in de Lage Landen (2)

En (dus) ook in het Nederlands

In dit tweede deel van het drieluik over woke behandelt taalkundige Ad Foolen onder meer het identiteitsdenken en culturele toe-eigening, shaming en blaming, solidariteit met de onderdrukten en antiwoke taalgebruik. Maar ook washing komt aan bod, de bewering dat een organisatie naar buiten toe doet alsof ze werkt aan niet-discriminatie en vergroening, maar ondertussen daar niet daadwerkelijk mee bezig is.

Op zoek naar de kampioen in de gymnastiek van neerlandistiek

Binnenkort kunnen middelbare scholieren deelnemen aan de Olympiade Nederlands. In dit talige toernooi wagen ze zich aan verschillende disciplines. Zo ontdekken ze op een speelse en uitdagende manier hoe divers het onderzoek naar de Nederlandse taal en cultuur kan zijn. Jens Dewulf sprak met meerdere betrokkenen bij deze wedstrijd, zo ook met winnaar Sil De Backer, die de jury overtuigde met zijn sociolinguïstisch onderzoek naar de naamgeving van zelfverzonnen frituursnacks.
Meedoen? Surf naar de Olympiade Nederlands voor meer informatie en inschrijven. Je kunt er ook alvast oefenen met wat voorbeeldvragen.

De tien best scorende deelnemers van de voorronde stromen door naar het finaletraject

Hun hebben & hem heeft

Het artikel Waarom hun hebben niet fout is van onderzoeker taalvariatie Stef Grondelaers in Neerlandia 2024/2 krijgt een vervolg. Voor naamkundige, dialectoloog en etymoloog Frans Debrabandere was het artikel aanleiding om dieper in te gaan op het gebruik van voorwerpsvormen als onderwerp.

Het gebruik van een voorwerpsvorm van een persoonlijk voornaamwoord als onderwerp is ook in Vlaanderen niet onbekend

Column | Nederlands als zesde taal

Vinod Subramaniam is natuurkundige en voorzitter van het college van bestuur van de Universiteit Twente. Hij is geboren in India en kwam in 2004 naar Nederland, waar hij meteen aan de slag ging om Nederlands te leren. Het werd zijn zesde taal. In deze column vertelt hij daar meer over en hij moedigt internationale studenten aan om de taal te leren.

Hoewel we een internationaal georiënteerde samenleving zijn, is de realiteit dat de meeste zaken in het publieke domein in het Nederlands worden gedaan

Verplichting of simple possibilité?

Tijdens de afgelopen regeerperiode deed het debat over een mogelijke verplichting van het Nederlands als moderne taal in het Waalse onderwijs heel wat stof opwaaien, zowel in Wallonië als in Vlaanderen. Een intense en polariserende discussie in communautair prangende tijden. Maar is er veel nieuws onder de zon vragen Ilias Vierendeels & Laurence Mettewie van de Univesité Namur zich af.

Het debat deint gevoelig mee op de golven van bijna 200 jaar België

ANV

Willem Gijsels nieuwe voorzitter ANV
Na afloop van de algemene vergadering zijn Jan Lonink en Willem Gijsels van functie verwisseld. Bij het ANV vervult een Nederlands-Vlaams duo het voorzitterschap. Maar omdat er maar één voorzitter kan zijn, wisselen Nederland en Vlaanderen regelmatig van functie. Nu is Willem Gijsels dus de voorzitter en Jan Lonink de vicevoorzitter.

Algemene vergadering 2024
Op zaterdag 22 juni 2024 werd in Antwerpen de algemene vergadering gehouden waar de jaarstukken werden vastgesteld en de tarieven voor het lidmaatschap 2025.

Visser-Neerlandiaprijzen 2024
De Visser-Neerlandiaprijzen zijn dit jaar toegekend aan prof. dr. Herman Van Goethem en prof. dr. Lotte Jensen.

Vernieuwing Visser-Neerlandiaprijzen
De Visser-Neerlandiaprijzen komen voort uit het testament van mr. Herman Lodewijk Alexander Visser, waarmee de filosoof en jurist in de Tweede Wereldoorlog de helft van zijn vermogen aan het ANV naliet om daarmee invulling te geven aan zijn idealen. Idealen die interessant genoeg zijn om in de huidige tijd te plaatsen. Daarom zal een commissie het testament herinterpreteren en hierover advies uitbrengen.

Beleidsplan 2024-2027
In de nieuwe beleidsperiode presenteert het ANV zich als de Nederlands-Vlaamse vereniging voor taal, cultuur en maatschappij en werkt het aan de missie Het ANV wil het inzicht in, de beleving van en het draagvlak voor de Nederlandstalige cultuur in ruimste zin bevorderen, met bijzondere aandacht voor de culturele banden tussen Nederland en Vlaanderen.

Brenda Assendelft nieuw redactielid Neerlandia
De redactie is uitgebreid met Brenda Assendelft, docent aan Leiden University Centre for Linguistics (LUCL) van de Faculteit Geesteswetenschappen.

Symposium grensoverschrijdende samenwerking in de gezondheidszorg
Het ANV organiseert samen met Nederlandse, Vlaamse en Belgische overheden, het onderzoeksinstituut ITEM en met steun van het Directoraat-Generaal en Gezondheid en Voedselveiligheid (SANTE) van de Europese Commissie op 19 november een symposium over gezondheidszorg. Het programma zal gericht zijn op het in kaart brengen van knelpunten en manieren te vinden om een betere en soepelere samenwerking in de gezondheidszorg te bevorderen.

Kroniek

De Bronzen Uil 2024
Het Willemsfonds en het ANV hebben de shortlist van De Bronzen Uil 2024 bekend gemaakt. Tot en met 27 november kan het publiek stemmen voor de Lezersprijs. De bekendmaking van de winnaar is op zaterdag 30 november in Gent na afloop van een feestelijk programma met alle genomineerden.

Groepstentoonstelling met actuele kunst uit Nederland en Vlaanderen
De uitspraak Wat zou Marcel Broodthaers doen? van de Vlaamse kunstenaar D.D. Trans is het uitgangspunt van een prikkelende groepstentoonstelling met actuele kunst uit Nederland en Vlaanderen.
De tentoonstelling is nog te zien tot en met 27 oktober 2024 in Museum Jan Cunen in Oss.

Tentoonstelling met Dirk Braeckman en Léon Spilliaert in Den Haag
In de tentoonstelling Dirk Braeckman en Léon Spilliaert: Nachtdieren confronteert Kunstmuseum Den Haag de oeuvres van twee bepalende Vlaamse kunstenaars.
De tentoonstelling loopt van 12 oktober 2024 tot en met 12 januari 2025 in het Kunstmuseum in Den Haag.

Schakelpunt Grensbelemmeringen Vlaanderen-Nederland van start
De Nederlandse en Vlaamse regering hebben in 2023 besloten om meer prioriteit te geven aan het potentieel van onze grensregio’s onder meer via de oprichting van het Schakelpunt Grensbelemmeringen Vlaanderen-Nederland. Op 4 september 2024 was de startbijeenkomst in het Provinciehuis Antwerpen.

Boek in de kijker

De ramen open
De Vlaamse en Nederlandse canon vergeleken
Ludo Beheydt

Commissie Canon van Vlaanderen, De Canon van Vlaanderen in 60 vensters, Borgerhoff & Lamberigts, Gent, 2023,
ISBN 978 94 647 8802 0, 320 pp.
Prijs: € 39,99

Recensies

Religie in de Lage Landen
Lawrence Urbain

Christine Kooi, Reformatie in de Lage Landen, 1500-1620,
Prometheus, Amsterdam
ISBN 978 90 446 5292 5
364 pp.
Prijs: € 27,50

Nederlandse gynaikocraten
Frank Judo

Femke Deen & Ineke Huysman (red.), Moeders des Vaderlands. De vrouwen die de Nederlanden vormden,
Amsterdam, Atlas Contact, 2024,
ISBN 978 90 450 5005 8,
303 pp.
Prijs: € 29,99

“Ik kan niet vastgroeien op een plek”
Philip Vermoortel

Bas Heijne, Angst en schoonheid: Louis Couperus, de mystiek der zichtare dingen,
Prometheus, Amsterdam 2022,
(tweede druk)
ISBN 978 90 446 5189 8
142 pp.
€ 20,-

Een mislukte confederatie
Lawrence Urbain

Willem de Bruin, De scheiding die niemand wilde: Nederland en België, de vereniging en de breuk 1815-1839,
Atlas Contact, Amsterdam, 2023,
ISBN 978 90 450 4409 5,
424 pp.
Prijs: € 34,99

De mediakoning van de Lage Landen
Ludwig Caluwé

Mark Koster, De Belg: Christian Van Thillo, de mediakoning van de Lage Landen,
Prometheus, Amsterdam, 2024
ISBN 978 90 446 54141,
442 pp.
Prijs: € 22,99

Column | Afrikaans? Gelukkig Duits!

Journalist Pieter-Bas van Wiechen heeft sinds september 2023 Kaapstad als zijn nieuwe standplaats waar hij verhalen over zuidelijk Afrika maakt. Ook voor Neerlandia. Dit keer gaat zijn column over zijn reis met zijn gezin door Namibië waar hun conversaties regelmatig worden opgemerkt.

Ouder uit wie ik geboren ben,
je bent de liefste van de hele wereld