Neerlandia
Inhoud nummer 2 2024 | jaargang 128
suriname mensen zijn best wel dom
en hun denken
dat wij in nederland dom zijn
.
Eerst nog dit …
Verkiezingen in Nederland, Vlaanderen en België
hoofdredacteur Peter Debrabandere
Net zoals in Nederland zie je in meer Europese landen dat de traditionele partijen (sociaal-democraten, christen-democraten, liberalen en ook wel de groenen) terrein verliezen ten voordele van nieuwe partijen en politieke bewegingen, en dat het partijlandschap versnipperd raakt. Hierdoor wordt het steeds moeilijker een een stabiele coalitie te vormen. In Vlaanderen knagen Vlaams-nationalistische partijen al ruim een halve eeuw aan de positie van de traditionele partijen – nu zijn dat N-VA en VB. VB heeft de onafhankelijkheid van Vlaanderen als doel en N-VA wil de Belgische staat omvormen tot een confederale staat. In Vlaanderen vraagt men zich nu voortdurend af of de tijd rijp is om zoals in Nederland een coalitie te vormen met nieuwe partijen en of VB en N-VA samen de Vlaamse regering zullen vormen.
Duidelijk is dat het vertrouwen in de traditionele politieke partijen wegsmelt en dat mensen oplossingen voor maatschappelijke problemen hopen te vinden bij (nieuwe) partijen die harde kritiek uiten op het falende beleid van de voorbije decennia.
“In de moerstaal kan ik meer karakter kwijt”
Hoe het Nederlands een coole zangtaal werd
Peter Van Dyck
De Lage Landenlijst, de hitlijst van Nederlandstalige klassiekers die VRT-zender Radio 1 jaarlijks begin september uitzendt, is veel meer dan een puur nostalgische trip geworden. De toevoer van verse liedjes in onze taal is daar eenvoudigweg te groot voor. Het mag duidelijk zijn dat jonge artiesten het Nederlands als coole zangtaal ervaren.
“Je merkt wel dat deze generatie meer behoefte heeft om zich uit te spreken over dingen”- Milo Driesen, Goldband
De Lage Landenlijst is op 7 september te horen op VRT-zender Radio 1. Vanaf 30 augustus kunnen mensen op hun favoriete liedjes stemmen.
De toekomst van het Rubenskasteel: van participatie naar perfecte puzzel
Kristof Lataire
Een van de grootste troeven van Vlaanderen als toeristische bestemming is zijn schatkamer aan erfgoed. Dat rijke verleden heeft ook een toekomst. Onder de noemer Samen herbestemmen heeft Toerisme Vlaanderen de taak op zich genomen om de glorie van een aantal erfgoedlocaties in Vlaanderen te herstellen en te herwaarderen binnen de filosofie van Reizen naar Morgen: in samenspraak met alle betrokkenen en met respect voor de ziel van de plek. Een van die bijzondere plekken is het Rubenskasteel in Zemst, het buitenverblijf van kunstschilder Peter Paul Rubens begin 17e eeuw.
Op deze rustgevende plek bracht de Vlaamse meester zijn oude dag door
PodWalk
In samenwerking met VRT lanceert Toerisme Vlaanderen vijf PodWalks rond prachtige erfgoedlocaties in Vlaanderen. Een van de podwalks neemt je mee door het Brabantse landschap en vertelt het verhaal van het Rubenskasteel.
Naast het Rubenskasteel ontfermt Toerisme Vlaanderen zich o.a. ook over de Sint-Godelieveabdij in Brugge, de Graventoren en getijdenmolen in Rupelmonde en de kastelen van Poeke en Leut. Het uitgangspunt is steeds hetzelfde: trouw blijven aan de ziel van de plek. Om die ziel en dat verhaal optimaal te beleven, kan je vanaf nu op podwalk. Arnout Hauben gidst je door de omgeving en de geschiedenis. Hij laat het Brabanste landschap zien door de ogen van de Vlaamse meester en verwijst onderweg naar enkele landschapsschilderijen van Rubens.
VRT PodWalks kan gratis gedownload worden via App Store of Google Play Store.
Visual Podwalks
Gezocht [en gevonden]: schilderende vrouwen uit de Lage Landen!
Katlijne Van der Stighelen
De recente zoektocht naar vergeten historische kunstenaressen heeft tal van schilderende vrouwen onder de aandacht gebracht. Sinds de late middeleeuwen waren ze in de Lage Landen artistiek actief. De thematiek van hun schilderijen varieerde , maar kunstenaressen uit Noord en Zuid hadden een voorkeur voor het schilderen van bloemstukken, stillevens en portretten. Zelfportretten namen een aparte plaats in.
Pas tegen het einde van de 19e eeuw werd het voor vrouwen mogelijk een professionele kunstenopleiding te volgen aan een academie.
“Als je eenmaal een zekere rijkdom aan culturen bent kwijtgeraakt, krijg je die niet zo makkelijk meer terug”
Ramy El-Dardiry, winnaar van De Bronzen Uil 2023
Ingrid Glorie
Elk jaar organiseren het Willemsfonds en het ANV de uitreiking van De Bronzen Uil, een prijs voor een literaire debuutroman met een actueel of universeel thema. In 2023 werd de prijs toegekend aan Ramy El-Dardiry. Zijn Tussen morgenzee en avondland neemt de lezer mee naar twee voor velen onbekende werelden: de Egyptische stad Alexandrië uit de jaren 1950 en de Jansberg in Noord-Limburg anno nu.
Wereldberoemd onder haar voornaam: Wilhelmina
Culemborgse schoolheid leeft the American Dream
Bonny Wassing
Nederlanders staan bekend als een van de langste volken ter wereld en voor een carrière als model is lengte dikwijls het ultieme criterium. Nederland heeft veel wereldberoemde modellen voortgebracht, zoals de Friese Doutzen Kroes. In de jaren zestig, als het woord supermodel nog niet bestaat, is er één ongetwijfeld de grootste: Wilhelmina. En ze heeft meer in haar mars dan alleen een mooi koppie.
Hoe vergroten we het leesplezier onder jongeren?
Helma Bovens & Bjorn Schrijen
De leesvaardigheid van jongeren is de afgelopen jaren hard teruggelopen. Samen met openbare bibliotheken en vele partners wil de KB als nationale bibliotheek van Nederland dit tij keren en het leesplezier van jongeren vergroten. Hoe pakken we dat aan en welke resultaten zijn er tot nu toe?
LEES, de nieuwe app voor wie niet van boeken houdt
De derde uitgang: naar de mooiste straat van Antwerpen (1)
Bart Lijdsman
De meeste mensen die in het station van Antwerpen aankomen, nemen de noordelijke uitgang naar het Koningin Astridplein of de dierentuin. Veel anderen nemen de westelijke uitgang naar De Keyzerlei en de Meir om te gaan winkelen. Veel minder mensen nemen de zuidelijke uitgang richting het Mediaplein. Hier zit DPG Media, de uitgever van tal van Vlaamse en Nederlandse kranten. Toch moet u deze uitgang nemen om in de mooiste straat van Antwerpen te komen.
U neemt deze uitgang niet om te gaan winkelen. Wel om kennis te maken met de art nouveau.
James Ensor: Vlaams icoon van het modernisme
Ludo Beheydt
2024 is in Vlaanderen het Ensorjaar. James Ensor (1860-1949), 75 jaar geleden overleden, krijgt een grote retrospectieve tentoonstelling in het KMSK in Antwerpen en krijgt in MuZEE in Oostende een tentoonstelling Rose, rose, rose à mes yeux over het stilleven in België 1830-1930. Ensor wordt tegenwoordig mondiaal erkend als baanbrekend modernist, maar zijn verankering in de Vlaamse traditie is jammer genoeg wat buiten beeld gebleven.
Wat de modernist in de eerste plaats wenste te doen, was verbijsteren
“Altijd het afgewend zijn”
De tragische levenswandel van dichter Jotie T’Hooft
Leon Biessen
Jotie T”Hooft (1956-1977) was zonder twijfel de bekendste en meest gelezen dichter van zijn generatie. Zijn buitensporige levenswandel, de cultstatus van zijn dichterschap, zijn geruchtmakende dood en het neoromantische karakter van zijn poëzie spelen daarbij een grote rol.
EEN MARSMAN OP AARDE
Altijd het afgewend zijn, het leven
In een landschap dat ik niet ken,
Verscheurd door de schuld
En verlangen naar het einde
Van de twijfel die ik ben.
Altijd hongerig in deze platgebrande,
Nietige wereld waarin ik niets herken
En zoek naar de onrust die mij heeft bepaald
Maar waarvan ik blijf afgewend, kortademig
En door geen mens gekend.
En ik ben alleen, zoals enkel die mens
Alleen was, poging tussen einde en begin.
Na de behaaglijke blindheid jeugd
De zure geur van zoveel vrouwen
Die niets ontstaken in mij dan nacht,
Dan kortstondig stamelen voor de stilte.
Ik heb niemand gekend en niemand kent mij.
Geen antwoord: echo’s, spiegelingen, rook.
Gebeente staat stijf in mijn vlees
zoals ik in de anderen doodstil
Wachtend op het langzaam ontbloten.
Waarom hun hebben niet fout is
Een contrasteerder die ook nog eens cool is
Stef Grondelaers
Niet alle taalveranderingen die door een gemeenschap razen, zijn blijvers: een jaar of tien geleden veroverde de sjtijl-uitspraak van stijl heel Vlaanderen, maar intussen lijkt de variant op rust in zijn oorspronkelijke habitat (Genk). Welke kwaliteiten moet een innovatie bezitten om zich in een taal, of in de diepste motor van een taal, de grammatica, te nestelen?
#ajax calimero gedrag, ingegeven door #cruijf: wij zijn dom en hun zijn rijk?
Samenlezen van erfgoedverhalen met mensen die Nederlands leren
Nederlands als tweede (of derde, vierde, vijfde) taal
Elien Doesselaere
Nederlands, ik ga ervan uit, beste lezer, dat het uw moedertaal is. De taal waarin u bent opgevoed, waarin u denkt en droomt, waarin u geluk en verdriet kent. Kortom: de taal waarin u leeft. Of, mocht het niet uw moedertaal zijn, dat u er voldoende mee vertrouwd bent. Dat u zich haar eigen hebt gemaakt, aangezien u lezer bent van dit blad. Welnu, dat geldt natuurlijk niet voor een heleboel mensen in Vlaanderen en Nederland.
Het voorbije decennium hebben talrijke musea en erfgoedorganisaties (zoals archieven en erfgoedbibliotheken) in binnen- en buitenland een sociale wending gemaakt en een brug geslagen naar de zorg- en welzijnssector
Woke en antiwoke in de Lage Landen (1)
En (dus ook) in het Nederlands
Ad Foolen
Het is ieders goed recht om zich te weren tegen taalgebruik dat als krenkend ervaren kan worden, bijvoorbeeld slaven, blanken en non-binaire voornaamwoorden als hij en zij. Overheidsinstanties en maatschappelijke organisaties doen hun best om hun taalgebruik neutraler en inclusiever te maken.
Een jaar na de tweedelige bijdrage Aan de haal met taal van Ludo Beheydt gaat Ad Foolen na of er nu iets valt te zeggen over hoe het inmiddels staat met (anti)woke taalgebruik en algemener met de sociale onrust waar dit taalgebruik deel van uitmaakt.
Column | De Nederlandse uitgever
Mira Feticu
Als ik richtingloos ben, open ik de dikke blauwe editie van De essays van Michel de Montaigne, zoals iemand die zich geen raad meer weet, de Bijbel opent. Want Montaigne weet me altijd terug naar mijn doel te brengen. En elke keer als ik hem lees, bedank ik in mijn hoofd de vertaler, Hans van Pinxteren. Want het Nederlands van de vertaling is schitterend en ik lees hem natuurlijk met potlood en papier erbij. Ik heb een apart notitieboek, dat ik Montaigne genoemd heb en waarin ik nieuwe woorden of manieren van zeggen noteer.
Het is de eerste keer dat een grote Nederlandse uitgeverij in buitenlandse handen komt
Rekenen in het Frans, spellen in het Nederlands
Hoe meertaligheid de taalontwikkeling bevordert
Isidore van Westing
Als je kinderen hebt, herinner je je vaak nog hun eerste woordje, maar niet altijd het moment dat ze hele zinnen gingen maken of gesprekken konden voeren. En laat die taalontwikkeling nou juist zo belangrijk zijn. Steeds meer kinderen groeien op met meerdere talen. In het werk van Maaike Verrips ligt daar de focus, want die taalontwikkeling floreert juist als je weet hoe je meerdere talen kan inzetten.
Visie van Drongo
De Nederlandse bevolking is in toenemende mate meertalig. Volgens recent onderzoek spreekt 25% van alle Nederlanders boven de 15 jaar thuis bij voorkeur een andere taal dan Nederlands. In grote steden wordt het percentage jongeren dat dagelijks andere talen spreekt, geschat op zo’n 60%. Vele honderden
talen en dialecten zijn dagelijks in gebruik en vormen voor hun gebruikers een bron van kennis, verbeelding, kracht en identiteit. De maatschappelijke norm is dat één nationale taal, het Nederlands, voor iedereen altijd de voertaal moet zijn. Daarnaast wordt in sommige contexten Engels gebruikt. Deze norm draagt niet zonder meer bij aan insluiting en participatie in een diverse samenleving. Er zijn ook negatieve
gevolgen, zoals de teloorgang van talenkennis bij de bevolking, maar ook uitsluiting en ongelijkheid.
Meer informatie
“Er wordt in vele delen van het land allang gehandeld vanuit de ideologie dat wij een Nederlandstalig land zijn” En daar gaat iets mis, vindt Verrips
Een grote natuurbrand in de Lage Landen is geen ver-van-mijn-bedshow
In zijn filmscenario VUUR maakt Simon Weeda klimaatverandering acuut, beeldend en concreet
Ruud van Gessel
Vorig jaar won Simon Weeda de Visser-Neerlandiaprijs voor scenario met zijn inzending VUUR. Het winnende scenario gaat over een jongen die door Noord-Europa reist op zoek naar wildernis. Maar als hij die eindelijk heeft gevonden, wordt hij overvallen door een bosbrand en moet hij tot het uiterste gaan om te overleven. “De constante dreiging van het vuur is fantastisch geschreven. Elke scène, elke actie, elke handeling die De Jongen doet, draagt bij aan de drive van het verhaal. Hij duwt zichzelf in weerwil van zichzelf steeds dieper in een put.”, aldus de jury. Juryvoorzitter Ruud van Gessel en Simon Weeda bleven met elkaar in contact.
Recensies
Falcks verlicht koninkrijk(en)
Frank Judo
Donald Haks, Tussen Verlichting en Revolutie: Anton Reinhard Falck 1777-1843,
Verloren, Hilversum, 2023,
ISBN 978 94 6455 078 8,
421 pp.
Prijs: € 35,-.
Met opmerkelijk talent geeft Haks vaart aan zijn verhaal, wat soms tot verrassende situaties leidt.
Kroniek
Honderd bijeenkomsten van het Comité van Ministers
Maarten Vidal
De Taalunie pakte op 22 april uit met een academische zitting voor de honderdste bijeenkomst van haar Comité van Ministers sinds de oprichting van de organisatie in 1980. De ministers blikten vooruit met een Verklaring van Antwerpen én met de bekendmaking van de nieuwe algemeen secrfetaris, Gunther Van Neste. Wij blikken even terug: wat stond er eigenlijk tijdens al die vergaderingen op de agenda van de ministers?
De verdwijning van Peter Treckpoel
We kennen Rick de Leeuw als veelzijdig mens: zanger, schrijver, dichter, interviewer etc.
Vorige maand voegde hij aan die lange lijst ook nog thrillerschrijver toe, want met De verdwijning van Peter Treckpoel heeft hij een razend spannende pageturner geschreven. Deze roman speelt zich af aan weerszijden van de Maas in Limburg, en dat is niet geheel toevallig, want De Leeuw woont daar inmiddels zo’n acht jaar. We spreken hem in café In Den Drej, de dorpskroeg van Heks, een schilderachtig dorpje in Belgisch Limburg.
Rick de Leeuw, De verdwijning van Peter Treckpoel,
Pelckmans Uitgevers, Kalmthout, 2024,
ISBN 978 94 6310 699 3,
224 pp.
Prijs: € 22,-.
Column | De buurman treedt op
Pieter-Bas van Wiechen
Wie naar het buitenland verhuist, moet op zoek naar nieuwe vrienden en het is dan afwachten wie je tegenkomt. De landgenoot komt vanzelf. Een ambassadeborrel, de wekelijkse gang naar de NOB-school of Koningsdag. Zelfs als je alle oranjegekleurde bezigheden wilt ontlopen, word je aan die landgenoot voorgesteld: “Ik ken een zus van een vriend van een kennis en die woont ook in Kaapstad …”
Voor je het weet, ben je op date met een Nederlander. De een is blijven steken in Nederland, de ander kraakt Nederland meteen af en laat je Hollands direct weten dat hij nooit meer teruggaat, en nog een ander is zo goed geïntegreerd dat je zijn paspoort wilt zien om te geloven dat het een landgenoot betreft.
Pieter-Bas van Wiechen (1975) is een verhalende journalist met pen en microfoon. Hij werkte eerder vanuit Amsterdam en Brussel. Sinds september 2023 is Kaapstad zijn nieuwe standplaats en maakt hij verhalen over zuidelijk Afrika.
#ajax calimero gedrag,
ingegeven door #cruijff:
wij zijn dom en hun zijn rijk?